Z miłości do techniki — kanał augustowski

Można zobaczyć go podczas rejsu lub rowerowej przeprawy brzegiem i warto przy tej okazji dowiedzieć się więcej o technologii wykorzystanej w celach gospodarczego buntu podległych carowi terenów Polski. Po co powstał Kanał Augustowski i dlaczego można na niego spojrzeć jak na wyzwanie myśli inżynieryjnej w tamtym czasie?

Szlak wodny największą szansą

Dopiero w ostatnich stuleciach szlaki transportu wodnego przestały pełnić główną rolę w budowaniu gospodarczego potencjału państw i regionów. Przed szybkimi i pojemnymi samochodami i rozwinięciem linii kolejowej połączenie rzek, jezior i mórz zapewniało szybki transport towarów na dużą odległość. W transporcie tym tuż przed budową kanału augustowskiego problemem stały się Prusy. To na ich terytorium mieściły się bowiem ścieki wodne umożliwiające przepływ statków z towarami. Prowadzona wtedy wojna celna spowodowała radykalne podniesienie ceł na żywność pochodzącą z Królestwa Polskiego. Pomysł utworzenia polskiego szlaku wodnego łączącego te tereny z Bałtykiem znaczy tak wiele, bo data jego ukończenia stanowi jednocześnie pomyślne zakończenie wojny celnej z Prusami.

Wojsko, chłopi i inteligencja

Dlaczego warto docenić inżynierski trud związany z budową kanału? Przede wszystkim główny projektant i realizator nie miał właściwego wykształcenia i doświadczenia przy tego typu inwestycjach. Ignacy Prądzyński, z racji braku lepszych kandydatów na to stanowisko, zmuszony był do szybkiego nadrobienia braków wiedzy. Udało mu się tego dokonać dzięki niemieckim i francuskim materiałom. Wybudowanie tak wielkiego kanału wymagało również reorganizacji pracy w regionie i kolejny błyskotliwych pomysłów na jej optymalizację.

Wyzwanie stanowiła przede wszystkim produkcja i dostępność wapna wodotrwałego. Choć wytwarzane w innych regionach kraju, w Augustowie okazało się ciężkie do wytwarzania z racji innego rodzaju surowca. Na potrzebę budowy kanału opracowano więc nową metodę produkcji opartą na dostępnych minerałach. Ponadto to w Augustowie odbywała się produkcja cegieł wykorzystywanych do konstrukcji tego cudu techniki. Ręce do ciężkiej pracy zapewnili chłopi, dla których wystarczającą rekompensatą za ciężką pracę miała być podarowana wolność.

Historia wyznaczona wodnym szlakiem

Kanał Augustowski obecnie tylko częściowo znajduje się na terytorium Polski. 3 z 18 śluz należą do Białorusi, a jedna umiejscowiona jest na przebiegającej między tymi krajami granicy. To niezwykłe dzieło wielu ludzi realizowane przez Polaka i patriotę w okupowanej Polsce. Kanał augustowski zachęca do zachwytu nad możliwością rozwiązania problemów międzynarodowych sprytem i umiejętnościami. Daje też doskonałą okazję, by prześledzić dawne granice polskich terenów. W związku z położeniem kanału to też świetna okazja, by połączyć wycieczkę krajoznawczą z odrobiną historii i techniki.